رود نیل به عنوان منبع حیات مصر همواره برای این کشور منشأ خیر و برکت بوده و حتی خدای نیل از آلهه قدیمی مصر و مورد تقدیس و احترام بوده است.

ازآنجا که مردم مصر به طور مطلق به آب این رود وابسته بودند به همین دلیل امنیت این منبع و حفظ آن از گزند دشمنان اهمیت بسیاری داشت .

نیل از کشورهای دیگری سرچشمه می گیرد و از چندین کشور عبور می کند تا به مصر برسد به همین دلیل قاهره برای دستیابی به سهمش نیازمند دیپلماسی آبی کاملی است.

زمانی که مصر رهبری جنبش آزادی خواه ملتهای عرب و آفریقا را به عهده داشت منافع آبی آن همواره تضمین شده بود. آفریقایی ها به جمال عبدالناصر به دیده تقدیس می نگریستند.

نلسون ماندلا که در دهه پنجاه و شصت قرن بیستم جنگ سختی علیه نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی رهبری کرد ، هنوز هم اظهار می دارد که جمال عبدالناصر الگوی او بوده است.

این امر دو علت داشته است: اولا نظام آپارتاید سیاهان را از آزادی و حق زندگی محروم می کرد. ثانیا: همپیمانی میان نظام مذکور با رژیم صهیونیستی؛ به ویژه آنکه خلبانان صهیونیستی که در جنگ سال 1967 به مصر و سایر کشورهای عربی حمله کردند در آفریقای جنوبی به دنیا آمده بودند.

اسرائیل بر سر جنبش آزادی بخش مردم آفریقای جنوبی موانعی ایجاد و استقلال کشورهای افریقایی را تهدید می کرد.

همچنین از طریق مزدورانش به حمایت از کودتاهای نظامی می پرداخت. حضور رژیم صهیونیستی در آفریقا در واقع یک نوع نفوذ به شمار می آمد.

اقدامات خرابکارانه صهیونیستها بیش از همه متوجه مصر بود. به طوری که حمایت افریقایی ها از قضیه فلسطین تا مدتها تحت تأثیر جایگاه مصر قرار داشت و زمانی که این کشور در سال 1973 علیه رژیم اشغالگر قدس وارد جنگ شد 23 کشور آفریقایی روابط خود با رژیم تل آویو قطع کردند.

مشکل مصر با کشورهای افریقایی پس از امضای پیمان کمپ دیوید با رژیم صهیونیستی آغاز گردید ؛ به طوری که این پیمان منجر به کاسته شدن از جایگاه منطقه ای مصر شد.

در واقع عادی سازی روابط میان قاهره و دشمن صهیونیستی ، تنگنای روز افزون برای مصر به ارمغان آورد تبدیل شد.

پس از کمپ دیوید ، معادله سیاسی جدید به این ترتیب رقم خورد که مصر با امضای پیمان صلح در حقیقت جایگاه خود در میان کشورهای عربی را از دست داد و منطقه را جولانگاه وحشی گری صهیونیستها کرد ، درحالی که در سوی دیگر ماجرا با شکسته شدن تابوی روابط با صهیونیست ها ، تل آویو به سمت کشورهای آفریقایی رفت تا با منافع مصر در این کشورها به مقابله بپردازد.

در اینجا این سؤال مطرح می شود: آیا مصر با کشورهای حوزه رود نیل مشکلی دارد؟ آن مشکل چیست؟ سیاسی، حقوقی یا فنی؟

حقیقت آن است که در این مسأله مشکل پیچیده ای وجود دارد که ظاهر آن حقوقی است.
اما اصل و ریشه ماجرا به افول جایگاه منطقه ای مصر و توطئه رژیم صهیونیستی و همپیمانانش علیه منافع قاهره مرتبط می شود.

برداشت اسرائیل از صلح با مصر این است که این رژیم حق دارد به طور دلخواه به مصر و منافع آن کشور زیان وارد نماید.

راه حل فوری این مشکل وضع راهبردی واضح و آشکاری در زمینه گفتگوها و ارزشیابی و بازبینی سیاست سالهای گذشته است.

این راهبرد همچنین توسعه روابط مصر با آفریقا و آفریقای جنوبی ، کشورهای حوزه رود نیل و تجدید نظر در روابط مصر و اسرائیل را نیز شامل می شود ؛ چرا که جایز نیست مصر رعایت حال " اسرائیل " را بکند ؛ اما منافع خود را به خطر بیاندازد ؛ درحالیکه اسرائیل در ضرر زدن به منافع مصر اصرار دارد.

این بدان معناست که این مساله پیچیده و دارای جنبه های موضوعی وحقوقی متعدد است ؛ اما بحران اصلی ناشی از پیامدهای منفی صلح موهوم بین مصر و " اسرائیل " است.

مصر وقتی درسال 1979 توافقنامه صلح را با رژیم اسرائیل امضا کرد ،همه طرف ها از جمله آمریکا از زوایای مختلف به این توافق نامه نگاه کردند.

اما مصر گمان می کرد که این توافق نامه ، برای اهالی این کشور راحتی و آسایش را به دنبال خواهد داشت و هزینه های درگیری نظامی و سیاسی و طرح های توسعه را برای این کشور تامین می کند و زندگی درساحل نیل با شکوفایی همراه خواهد بود و آبادانی ها توسعه پیدا می کند.

مصر همچنین براین تصور بود که توافق نامه صلح 1979 مقدمه ای برای برقراری صلح واقعی درکلیه مناطق عربی است درحالیکه از فهم و درک ماهیت طرح صهیونیستی که این توافق نامه را بزرگ ترین موفقیت برای خود می دانست ، عاجز بود و نمی دانست که اثرات و خطرات این طرح کمتر از واقعه تشکیل " رژیم اسرائیل " در سال 1948 نیست.

از این رو ، مسئولان اسرائیلی آنرا جایزه ای بزرگ برای پایداری " اسرائیل " و شکستن اراده عربی از طریق خاموش کردن نور عربیت در قاهره و خارج کردن مصر از دایره نفوذ و تاثیر منطقه ای و سوق دادن آن به سمت جدایی و غربت طولانی از منطقه ای عربی ، اسلامی و آفریقایی دانستند.

از این رو ، نمی توان گفت که مصر در برابر کشورهای آفریقایی کوتاهی کرده است ؛بلکه باید گفت که طرحی صهیونیستی علیه مصر در آفریقا وجود داشته است.

بنابراین شکی نیست وقتی مصر که درمقابله با " اسرائیل " استقامت کرد ، با قلبی گشاده به این کشورهای آفریقایی تحت حمایت کشورهای عربی مذاکره می کند ،
مذاکره با ان ها را از روی حسن نیت انجام می دهد ؛ به ویژه اینکه این کشورها عملا" درباره حق و حقوق مصر منازعه نکردند و این توطئه رژیم صهیونیستی بود که آن ها را تحریک می کرد.

از اینجا مشخص می شود که جدیدترین نتایج توافق نامه صلح ، تهدید امنیت آبی مصر است که آخرین خط بقای آن به شمار می رود ، باشد که مصر با توجه به این خطر درمعادلات خود تجدید نظر کند./السفیر-عبدالله الاشعل

 نوشته شده توسط هلال در جمعه 89/2/24 و ساعت 12:3 صبح | نظرات دیگران()